05 Ekim – 19 Ekim 2021 tarihleri arasında Amerika Satranç Şampiyonası yapıldı. Rusya Şampiyonası Süper Finalleri ile neredeyse aynı günlere denk gelmesi sebebiyle bizim gibi satranç severler için inanılmaz güzel bir Ekim ayı oldu. İşin güzelliği Amerika ve Rusya farklı saat dilimlerinde olduğu için her iki şampiyonayı takip etmek mümkün oldu.
Amerika Şampiyonası Açık turnuvası gerçek anlamda bir yıldızlar savaşı oldu. Turnuvada yarışan sporcular şöyle: Fabiano Caruana (2800), Wesley So (2778), Lenier Dominguez (2760), Sam Shankland (2714), Jeffery Xiong (2700), Ray Robson (2669), Sam Sevian (2654), Dariusz Swiercz (2647), Lazaro Bruzon (2645), Daniel Naroditsky (2623), Alex Lenderman (2607), John Burke (2554). Turnuva kuvvet derecesi ortalama 2679 Elo rating ile Rusya Şampiyonasından aşağı kalır olmadı, üstelik Amerika ve dünya satrancının süper yıldızı Hikaru Nakamura turnuvada yer almadı. Şampiyonanın favorisi 2018 yılında Magnus Carlsen’e karşı Dünya Şampiyonluk ünvan maçına çıkan 2800 Elo ratinge sahip Fabiano Caruana olarak görülüyordu. Elbette daha önce 2 defa Amerika şampiyonu olmuş 2020 yılının da şampiyonu Wesley So diğer favori olarak görülüyordu. Öte yandan son dönemin yükselen yıldızı Sam Shankland ve yılların tecrübesi Dominguez turnuvada öne çıkan isimlerdi. Caruana turnuvaya çok kötü başladı, üst üste iki yenilgi alarak 6 tur sonunda 2.5 puan topladı. Caruana’nın bu dalgalı performansı gerçekten şaşırtıcı, özellikle klasik zaman kontrolünde dünyanın en güçlü oyuncularından bir tanesi olmakla beraber şaşırtıcı sonuçlara imza atabiliyor. Lakin turnuvanın geri kalan kısmında bir çıkış yakaladı ve üst üste galibiyetler alarak son tura Liderliği Wesley So ve Sam Sevian ile paylaşarak girdi. Son turda So ve Sevian beraberlik yapmışken üstün bir pozisyonda Sam Shankland’ı yenmeyi başaramayınca Caruana birinciliği de kaçırmış oldu. Şampiyonannın kuralları gereği eş puanda birinci olan 3 oyuncu rapid partilerden oluşan maçlar yaptılar ve bu maçların sonunda Wesley So kazanarak 2021 Amerika Şampiyonu oldu. Gata Kamsky’den sonra bu ünvanı iki yıl üst üste kazanan ikinci sporcu oldu.
GM Wesley SO
Kadınlar şampiyonası görece olarak daha az çekişmeye sahne oldu. 2003 doğumlu genç yıldız adayı IM Carissa Yip şampiyonanın tamamlanmasına 1 tur kala birinciliği garantiledi ve Amerika Kadın Satranç Şampiyonu oldu. Irina Krush, Nazi Paikidze gibi çok önemli oyuncuların önünde çok büyük bir başarı. Amerika Kadınlar Şampiyonasının sporcu listesi şöyle: Irina Krush (2429), Anna Zatonskih (2422), Carissa Yip (2402), Nazi Paikidze (2374), Tatev Abrahamyan (2344), Katerina Nemcova (2331), Gulrukhbegim Tokhirjonova (2322), Anna Sharevich (2276), Ashritha Eswaran (2244), Megan Lee (2211), Sabina Foisor (2205), Thalia Cervantes (2175). Şampiyona kuvvet derecesi ortalama 2311 Elo rating ile Rusya şampiyonasından daha zayıf dursa da çok güçlü bir turnuva kuvvet derecesi. Şampiyonayı kazanan 18 yaşındaki Carissa Yip önümüzdeki dönemin yıldız satranç sporcularından olacak, buna şüphe yok.
IM Carissa YIP
Amerika Satranç Şampiyanları ile ilgili benim dikkatimi çeken konu ise ödüller oldu. Açık turnuvada toplam ödül 194.000 USD iken Kadınlar Şampiyonasında 100.000 USD ödül verildi. Her ne kadar yarı yarıya fark gözükse de ödül dağılımının görece daha adil olduğunu düşünüyorum. Genelde aradaki farklar çok daha fazla oluyor ve maalesef her spor daliında olduğu gibi satrançta da kadın sporcular daha az ödül alıyor. Her şeye rağmen 100.000 USD ödülün eskilerin tabiriyle ehven-i şer olarak değerlendiriyorum.
Yıllardır Amerika’da satrancın gelişmesinde büyük rol oynayan Saint Louis Chess Club bu organizasyona da ev sahipliği yaptı. Türkiye’de de federasyon dışında satrancın gelişimi için bilinçli ve istikrarlı şekilde yatırım yapan özel kurumların olmasını diliyorum. Zira federasyon maalesef çok uzun yıllardır bu özelliğin uzağında, her ne kadar iyi niyetli projeler geliştirilse de satranç kültürünün geliştirilmesi, sponsorlukların verimli kullanımı, Türkiye gibi büyük bir ülkeye yakışacak bayrak satranç organizasyonunun eksikliği bence çok önemli konular.
